تاریخچه ادویه جات

• تحریریه/شاه حاتمی
• مطالب آموزشی, خواص گیاهان دارویی

تاريخچه مصرف ادويه به زماني بر مي‌گردد که انسان اهميت حفظ و نگهداري از حيات پيچيده خود را درک کرد و تصميم گرفت که زندگي کند. روي ديوار قصري باستاني در کرت تصويري از انساني اوليه در حال برداشتن زعفران وجود دارد که نشان مي‌دهد انسان ادويه را قبل از اختراع هيروگليف مي‌شناخته است.

مستندات حاکی از آن است که شکارچیان، گوشت را در برگ‌های بوته‌ها می‌پیچیدند و به طور تصادفی فهمیدند که این فرایند باعث بهتر شدن طعم گوشت می‌شود.

در ظرف‌های غذایی که حدود ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد در دهلی نو هندوستان کشف شده‌اند آثاری از ادویه‌هایی مانند زردچوبه، سیر و زنجبیل به جای مانده است.

اگر کمی در تاریخ حرکت نموده و به زمان فعلی نزدیک شویم، میبینیم که در قرون وسطی، غذای های شیرین و ادویه جاتی در این راستا، رواج بیشتری داده است. مورخین دلیل این امر را جنگ های بیشتر در آن زمان و نیاز بدن به انرژی بیشتر، نسبت می دهند.

در قرون وسطی ادویه جات از جمله پرمصرف ترین و گران ترین محصولات موجود در اروپا بودند و فلفل سیاه، دارچین، زیره، جوز هندی، زنجبیل و میخک طرفداران بیشتری داشتند. تجارت ادویه ثروت زیادی را برای تاجران آن به همراه داشت. گفته می شود که در سال های پایانی قرون وسطی، حدود 1000 تن فلفل و 1000 تن از دیگر ادویه های رایج به اروپای غربی وارد می شد.

اولین ادویه تاریخ ادویه جات ایران و جهان کدام ها بودند؟

ادویه دارچین پرکاربرد مربوط به 1500 سال قبل از میلاد مسیح می باشد. در آن زمان ها ملوان ها با قایق های بادبانی به کشور های دور سفر می نمودند تا بتوانند آن را به دست آورد. در این رقابت برای کسب جایگاه نخست، فلفل و نمک نیز قرار می گیرند که جز طعم دهنده های اصلی محسوب می شود. به صورت کلی در خصوص قدیمی ترین ادویه جهان می بایست این مورد را نیز بیان داشت که این مورد به صورت منطقه ای بوده و طبیعتا در هر منطقه متفاوت است. به طور مثال ادویه میخک در سریلانکا دارای قدمت 1000 ساله می باشد.

خواستگاه چند ادویه محبوب:

فلفل سیاه:این گیاه بومی جنوب و شرق آسیا است و از حدود ۴۰۰۰ سال پیش در آشپزی هندی استفاده میشده.

زیره:این گیاه بومی سوریه و ایران بوده است.

رازیانه:اولین مردمی که از رازیانه استفاده می‌کرده‌اند اهالی خاورمیانه بوده‌اند.

ریحان:ریحان گیاه بومی هندوستان و ایران بوده است.

ادویه‌ها چگونه تهیه می‌شدند؟

با آزمون و خطای بسیار، بشر توانست انواع ادویه ها را از بخش‌های مختلف گیاهان تهیه کند. برای نمونه، دارچین از پوست تنه درخت می‌آید، جوز هندی نوعی دانه گیاهی است، انواع فلفل مانند میوه‌ می‌رویند، زعفران و گل‌ محمدی از بوته‌های گل به دست می‌ آیند، و زنجبیل هم ریشه گیاه است. بشر به تدریج یاد گرفت که بعضی از این گیاهان را با روش‌های مختلف مانند آفتاب دادن خشک و سپس استفاده کند. این روش برای سبزیجات معطر بیشتر به کار می‌رود. گاهی هم در موادی مثل موسیر یا سیر از پودر گیاه نیز به عنوان ادویه استفاده کردند.

ادویه چیست؟

ادویه به قسمت های مختلف گیاه، اعم از دانه، پوست، ریشه یا دیگر بخش ها گفته می شود که در درجه اول برای طعم دادن یا رنگ آمیزی غذا استفاده می شود. هم چنین ادویه جات در پزشکی، مناسک مذهبی، تولید مواد آرایشی و عطر هم کاربرد دارند.

در زبان عربی، واژه ادویه جمع مکسر دواست و در فارسی به آن چاشنی هم گفته می شود. ادویه ها خواص دارویی بسیاری دارند و می توانند در متعادل سازی طبیعت غذاها کمک کنند و همین طور به عنوان ماده نگهدارنده، از فساد مواد غذایی پیشگیری کنند چراکه بسیاری از ادویه ها دارای خواص ضد باکتریایی هستند.

بهترین ادویه های جهان متعلق به کجاست؟

هند بزرگ ترین تولید کننده، مصرف کننده و صادر کننده ادویه جات در جهان است. این کشور حدود 75 نوع ادویه  از 109 گونه ذکر شده توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) را تولید می کند و نیمی از تجارت جهانی ادویه به دست این کشور است.

ادویه های هندی با توجه به رایحه، بافت، طعم و ارزش دارویی که دارند، در سطح جهان بیشترین طرفداران را به خود اختصاص داده اند. هم چنین این کشور دارای بزرگ ترین بازار داخلی ادویه در جهان است.

ادویه های معروف هر کشور:

هند:ماسالا، کاری، فلفل سیاه، فلفل قرمز، زیره، خردل، سیاه دانه و …

بخش خاورمیانه:زعتر، دارچین، زنجبیل، زعفران و هل و …

آمریکا:پودر چیلی؛ جوز هندی؛ گشنیز، پاپریکا و …

خواص ادویه جات:

جلوگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مثل: قند خون بالا، فشار خون، بیماری‌های قلبی، ضعیف شدن بدن، مشکلات پوستی، سرماخوردگی، آنفولانزا و سرطان اشاره کرد. به طور کلی ادویه جات موجب افزایش گردش خون، تقویت سیستم ایمنی بدن و از بین بردن میکروب‌ها می‌شوند. مخلوط کردن بعضی ادویه‌ها با هم موجب تقویت فواید آن‌ها روی بدن می‌شود. خواص ادویه زیر خاکی سبب درمان بسیاری از بیماری‌ها می‌شود و در کتاب‌های قدیمی طب سنتی به آن اشاره شده است. این ادویه ترکیبی است و فرمول خاصی برای تهیه آن وجود دارد. بهتر است آن را از فروشگاه معتبری تهیه کنید.

ادویه ها خواص دارویی فراوانی دارند ولی به طور کلی آن ها را به دو گروه ادویه‌ های گرم مزاج (مانند زردچوبه، فلفل سیاه، سفید و قرمز، دارچین و زنجبیل و زردچوبه) و ادویه‌ های سرد مزاج (مانند گرد قوره، تخم گشنیز ، سماق و گرد لیمو) تقسیم بندی می کنند.معمولاً بهتر است ادویه‌های گرم در فصل زمستان و ادویه‌های سرد در فصل تابستان مصرف شوند.

تحریریه/شاه حاتمی وب‌سایت