ترخینه

تاریخچه ترخینه و آش ترخینه

این محصول، سابقه‌ کهنی هم دارد؛ از همان زمان که در قرن یازده، زمخشری، زبان شناس و ادیب برجسته، اولین بار از ترخینه در لغت‌نامه‌اش نوشت، می‌فهمیم که ترخینه‌خوری ایرانیان قرن‌ها است که خواستار دارد و سادگی‌اش همان چیزی است که از مد نیفتاده و همیشه مورد پسند است.

نادرمیرزا، از نوادگان فرهیخته‌ قاجار، در کتابش می‌نویسد: «این ترخینه از گندم گیرند، و پارچه‌ای از آن به آفتاب بخشکانند، به جوال و انبان ریزند. هرگاه خواهند به آب گرم اندازند گشوده گردد. به آش‌ها ریزند و خورند. بزرگ است ایزد دانا و یکتا که بر همه مهر دارد.»

در پس این محصول باارزش باور و آدابی وجود دارد که تهیه‌ آن را معنادارتر می‌کند.

در گذشته بعضی آشپزانِ ترخینه به رسم سنت، گاهی از خمیر آن مجسمه‌هایی به شکل شبان و نگهبان درست می‌کردند که به باورشان محافظی برای این ذخیره‌ مقوی بوده و از نزدیک شدن حیوانات به آن جلوگیری می‌کرده است.

رسم جالب دیگرشان در زمان تهیه‌ ترخینه و شکل دادن و قالب‌بندی آن، آواز خواندن، رقصیدن و پایکوبی کردن بوده که نوعی قدردانی و شکرگزاری از برکت آن است، رسمی که امیدواریم هنوز هم خبری از آن باشد.

طرز تهیه آش ترخینه

مواد لازم:

1. ترخینه سه عدد
2. عدس  نخود لوبیا به دلخواه یک پیمانه
3. سبزی آش جعفری، گشنیز، تره، اسفناج یا برگ چغندر، اسفناج  و یا هر سبزی که دوست درید می توانید به آن اضافه کنید.
4. پیاز درشت خرد شده 1 عدد
5. بلغور گندم ۱۰۰ گرم
6. نمک و زرد چوبه به مقدار لازم

طرز تهیه:

ترخینه ها را با آب سرد خوب بشویید تا کاملا تمیز شوند، سپس آن ها را در ظرف لعابی یا مسی بریزید سپس آب جوش را به ترخینه ها اضافه کنید تا روی آن‌ها را بپوشاند.
حبوباتی که دوست دارید را به ترخینه ها اضافه کنید.
بلغور گندم را که کمی با آب، نیم پز شده به بقیه مواد اضافه کنید.
در مرحله بعدی طرز تهیه آش، سبزی آش یا اسفناج خرد شده را همراه با پیاز داغ به مواد اضافه کنید.
به مواد داخل قابلمه نمک و زرد چوبه را اضافه می کنیم و بعد از آن صبر می کنیم تا آشمان کاملا بپزد و جا بیفتد. هرچه آش بیشتر بپزد ترخینه های خشک بیشتر باز و لعابی می شوند و دوغ آن بیشتر بیرون می آید که بسیار لذیذتر می شود.

مهمترین مزایا و خواص ترخینه